در این مقاله با تعریف اختلالات تیک و سندرم تورت یا توره آشنا می شویم و روش های رایج درمان این اختلالات را بررسی می کنیم. پس با ما همراه باشید تا این اختلالات را با جزئیات بیشتر یاد بگیرید.
اختلالات تیک و سندرم تورت (توره) چیست؟
بسیاری از افراد در برخی مواقع حرکات اسپاسم مانندی در عضلات خود تجربه می کنند. این حرکات که به عنوان تیک شناخته می شوند، اغلب بر روی پلک ها یا صورت تاثیر می گذارند. با این حال، می توانند در هر نقطه از بدن رخ دهند. در بیشتر موارد، تیک ها و انقباضات بی ضرر و موقتی هستند، اما در برخی موارد ممکن است تبدیل به اختلال تیک شوند. اختلالات تیک به طور کلی با درمان و تغییر سبک زندگی قابل کنترل است.
دو نوع تیک وجود دارد:
تیک های حرکتی: حرکات ناگهانی کوتاه مدت و تکراری
تیک های صوتی: صداهای تولید شده ناگهانی و تکراری
تیک های حرکتی
تیک های حرکتی را می توان به دو دسته ساده یا پیچیده طبقه بندی کرد.
تیک های حرکتی ساده ممکن است شامل حرکاتی مانند پلک زدن، انقباض بینی، تکان دادن سر، یا بالا انداختن شانه باشد.
تیک های حرکتی پیچیده شامل یک سری حرکاتی است که به ترتیب انجام می شود. به عنوان مثال ممکن است شخصی دست خود را دراز کند و بارها و بارها چیزی را لمس کند یا با یک پا و سپس با پای دیگر آن را هل دهد.
تیک های صوتی
تیک های صوتی به صداهایی اطلاق می شود که با استفاده از تارهای صوتی تولید می شود مثل خرخر کردن، زمزمه کردن، صاف کردن گلو و سرفه که بعنوان تیک های صوتی ساده و یا فریاد زدن یک کلمه یا عبارت خاص که بعنوان تیک های صوتی پیچیده طبقه بندی می شوند.
افراد می توانند تیک خود را برای مدتی سرکوب کنند. با این حال، سرکوب منجر به ناراحتی می شود که تا زمانی که با انجام تیک، ناراحتی از بین برود، تکرار می شود.
رایج ترین اختلالات تیک
اکثر تیک ها شدید نیستند. بنابراین تأثیر بسیار کمی بر کیفیت زندگی افراد دارند. با این حال، در برخی موارد، تیک ها ممکن است به قدری رخ دهند که مخل و آزاردهنده باشند و در بسیاری از زمینه های زندگی یک فرد از جمله مدرسه، کار و زندگی اجتماعی تأثیر بگذارند.
پزشکان از چهار ویژگی برای شناسایی و تشخیص اختلالات تیک استفاده می کنند:
- سنی که تیک ها شروع شد
- مدت زمان تیک ها
- شدت تیک ها
- تیک ها حرکتی باشند یا صوتی یا هر دو
اختلال تیک گذرا
این اختلال بیشتر در دوران جوانی ظاهر می شود و تا ۲۰ درصد از کودکان در سن مدرسه را تحت تاثیر قرار می دهد. اختلال تیک گذرا با وجود یک یا چند تیک برای حداقل یک ماه اما کمتر از یک سال مشخص می شود. اکثر تیک هایی که در این اختلال مشاهده می شوند، تیک های حرکتی هستند، اگرچه تیک های صوتی نیز ممکن است وجود داشته باشد.
بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال، دوره‌های متعددی از تیک‌های گذرا را تجربه می‌کنند، که ممکن است در نحوه بروز آنها در طول زمان متفاوت باشد.
اختلال تیک حرکتی یا صوتی مزمن
اختلال تیک حرکتی یا صوتی مزمن. در حالی که تیک های گذرا در عرض یک سال ناپدید می شوند، تیک های مزمن می توانند یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشند. اختلال تیک مزمن با وجود یک یا چند تیک طولانی مدت مشخص می شود و ممکن است حرکتی یا صوتی باشند، اما نه هر دو. برای تشخیص اختلال تیک مزمن، علائم باید قبل از ۱۸ سالگی شروع شود.
تیک های مزمن در حداقل ۵ کودک از هر ۱۰۰ کودک رخ می دهد.
سندرم تورت (TS)
در برخی موارد، آنچه که تیک مزمن به نظر می رسد ممکن است نشانه ای از سندرم تورت باشد. این سندرم شدیدترین اختلال تیک است که با وجود همزمان تیک های حرکتی و تیک های صوتی مشخص می شود.
سندرم تورت یک اختلال عصبی رشدی است که با تیک های مداوم، مزمن و غیرارادی مشخص می شود. این تیک‌ها به صورت حرکتی یا صوتی (آواز) ظاهر می‌شوند و می‌توانند از تیک‌های ساده مانند پلک زدن، بو کردن، و تکان دادن سر تا پیچیده‌تر مانند فحش دادن مکرر، چرخیدن به اطراف و پریدن متغیر باشند.
علت تورت ناشناخته است، اما احتمالاً عوامل ارثی و غیر ژنتیکی در ایجاد آن نقش دارند. شروع سندرم تورت معمولا در دوران کودکی بین سنین ۲ تا ۲۱ سالگی است. این اختلال در مردان تقریبا ۳ برابر بیشتر از زنان تشخیص داده شده است. تورت یک اختلال به شدت فردگرا با سطوح مختلف شدت، فراوانی و اختلال در کیفیت زندگی است.
در حالی که علت دقیق سندرم تورت ناشناخته است، اعتقاد بر این است که تیک‌ها با ناهنجاری‌هایی در مغز مرتبط هستند. به طور خاص تایید شده که اختلال در توزیع مدارهایی وجود دارد که عقده‌های قاعده‌ای (محلی که حرکات ارادی، حرکات چشم و احساسات را کنترل میکند) را به قشر پیشانی متصل میکند.
افراد مبتلا به سندرم تورت عملکرد ضعیفی در کارهای شناختی مثل حافظه، توجه، خواندن و نوشتن دارند. این اختلالات اغلب در افرادی که همزمان به ADHD نیز مبتلا هستند شدیدتر است.
تخمین زده می شود که 70 درصد از بیماران مبتلا به سندرم تورت رفتارهای نوع ADHD از خود نشان می دهند و به این ترتیب، سندرم تورت می تواند برای بسیاری از افراد یک تشخیص ناتوان کننده باشد.
اگر فردی تیک داشته باشد، به این معنی نیست که این فرد مبتلا به سندرم تورت است. تیک ها باید حداقل برای یک سال وجود داشته باشند تا به عنوان سندرم تورت طبقه بندی شوند و حداقل یکی از تیک ها باید صوتی باشد.
سندرم تورت اغلب با ختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) همراه است.
شدت سندرم تورت اغلب در طول زمان تغییر می کند و خوشبختانه بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تورت متوجه می شوند که وضعیت آنها با افزایش سن بهبود می یابد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نگرانید که آیا کودکتان به اختلالات تیک و سندرم تورت (توره) دچار است یا خیر، به روان شناس یا روانپزشک مراجعه کنید.
اختلالات تیک چگونه درمان می شوند؟
درمان اختلالات تیک به شدت آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، هیچ درمانی لازم نیست و تیک ها خود به خود برطرف می شوند. در موارد دیگر، پزشکان ممکن است رفتار درمانی، دارو درمانی، نوروفیدبک یا ترکیبی از اینها را پیشنهاد کنند.
رفتار درمانی به افراد کمک می کند تا یاد بگیرند که علائم تیک خود را مدیریت کنند و فرکانس تیک را کاهش دهند. بسته به شدت تیک ها و توانمندی فرد در اجرای دستورات درمانگر رفتاردرمانی تاثیرات متفاوتی خواهد داشت. داروها معمولاً برای کاهش فراوانی تیک و بهبود زندگی روزمره فرد استفاده می شوند اما معمولا منجر به بهبودی کامل علائم تیک نمی شود.
اثربخشی لورتا نوروفیدبک در مدیریت اختلالات تیک و سندرم تورت
از آنجایی که اغلب پژوهش ها نشان می دهند که تیک ها با انحرافات عصبی-آناتومیکی و فیزیولوژیکی عصبی متعدد و در درجه اول با کاهش ریتم حسی حرکتی (SMR) و فعالیت بیش از حد تتا در فرونتال مرکزی مرتبط می باشد، کاربرد لورتا نوروفیدبک که باعث اصلاح فعالیت این نواحی می گردد، به عنوان یک گزینه درمانی امیدوارکننده، به ویژه جهت یاری به بیماران در کنترل تیک‌های خود و درمان اختلالات شناختی که معمولاً با سندرم تورت همراه است، پیشنهاد می شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
محققان بالینی دریافتند بطور قابل توجهی فرآیندهای نوروفیزیولوژیکی حاکم بر این کاستی ها در عملکرد های اجرایی افراد مبتلا به اختلالات تیک، با نوروفیدبک قابل تغییر هستند. آنها همچنین دریافتند تمرین های نوروفیدبک باعث بهبود علائم تیک حرکتی و صوتی (به عنوان مثال کاهش فراوانی و شدت تیک‌ها) در نوجوانان مبتلا به سندرم تورت مقاوم به درمان می‌شود.
در واقع تمرین در ناحیه قشر حسی حرکتی منجر به افزایش کنترل ارادی عضلات و حذف تیک ها می شود.
آموزش نوروفیدبک یک استراتژی خودتنظیمی است. مغز در نقطه ای که قرار است تیک ها را کاهش دهد یا از بین ببرد، آموزش می بیند. در مغز مبتلا به سندرم تورت برانگیختگی بیش از حد وجود دارد. درجه بالایی از تحریک پذیری سیستم موتور وجود دارد.
نیاز اساسی این است که این مغز آرامش را چه به طور کلی و چه به طور خاص در مدارهای حرکتی تجربه کند. هنگامی که چنین آرامشی حاصل شود، تیک های (حرکتی و صوتی) کاهش می یابد.
با رویکرد صحیح نوروفیدبک بهبود قابل توجهی در علائم اکثریت قریب به اتفاق موارد دیده می شود. با این وجود، هر مورد متفاوت است اما به طور کلی بیمار پس از تمرین احساس آرامش بیشتری دارد و متوجه کیفیت بهتر خواب خود می شود.
